با نگاه کردن به ته ظرف‌های پلاستیکی یکبار مصرف و نایلون‌ها علامت‌های اختصاری مشاهده می‌کنید که هر یک دارای معنای خاصی می‌باشند. بعضی از علائم اختصاری حک‌شده روی نایلون و ظروف یکبار‌مصرف به معنی بازیافت و بعضی دیگر شرایط نگهداری و موارد مصرف آن‌ها را نشان می‌دهند. مصرف کنندگان با آگاهی و شناخت هر یک از علائم روی نایلون و پلاستیک بهتر می‌توانند با نحوه استفاده درست، شرایط نگهداری، بازیافت و جلوگیری از مضرات این مواد آشنا شوند. در این مطلب قصد داریم نمادها و علائم درج شده روی بسته‌بندی‌های نایلونی و پلاستیکی را معرفی کنیم و درباره هر یک توضیح دهیم.
آشنایی با تاریخچه علائم بازیافت روی نایلون و پلاستیک
فردی به نام گری اندرسون دانشجوی آمریکایی در سال 1970 برای اولین بار در کنفرانس جهانی که به مناسبت روز جهانی زمین برگزار شده بود، از علائم بازیافت رونمایی کرد. سه فلشی که در همه علائم بازیافت وجود دارد، فرآیند سه مرحله‌ای بازیافت را نشان می‌دهد. این مراحل شامل جمع آوری مواد پلاستیکی، تحویل مواد پلاستیکی به غرفه‌های مخصوص بازیافت و شستشوی مواد پلاستیکی به عنوان مرحله اول، فرآیند ساخت محصولات پلاستیکی جدید به عنوان مرحله دوم و استفاده دوباره از محصولات تولید‌شده از مواد بازیافتی به عنوان مرحله سوم معرفی می‌شود. امروزه تولید اکثر محصولات پلاستیکی با استفاده از فرآورده های نفتی انجام می‌شود. همانطور که می دانیم این محصولات قابلیت بازگشت به طبیعت را ندارند و باعث آلودگی محیط زیست می‌شوند. مواد پلاستیکی سال‌ها بدون هیچ تغییری باعث آلودگی محیط‌زیست شده و تخریب نمی‌شوند. با سوزندان این مواد نیز گازهای گلخانه‌ای مضری به جو زمین وارد شده و در نهایت لایه اوزون را سوراخ می‌کند. تنها راه جلوگیری از آلودگی محیط‌زیست بازیافت این مواد است.
معرفی علائم اختصاری روی نایلون و پلاستیک
علائم اختصاری درج شده روی محصولات پلاستیکی و نایلون‌ها شامل موارد زیر است:
-
علامت اختصاری PETE یا PET1
این نوع پلاستیک شفاف بیشتر برای تولید بطری‌های آب معدنی، بطری های نوشابه، ظروف بسته‌بندی کره بادام زمینی، بطری‌های دهان‌شویه، بطری‌های روغن مایع و ظرف‌های انواع سس کاربرد دارد. PET1 یا پلی‌اتیلن ترفتالات جزء پلاستیک‌های قابل بازیافت است و به میزان نود درصد می‌توان از بازیافت آن برای تولید کیسه‌های فروشگاهی، کفش‌های ورزشی، تسمه، چمدان، کیسه‌های خواب، مبلمان، قطعات خودرو، نخ و الیاف پلی استر استفاده کرد. با توجه به متخلخل بودن پلاستیک PET1 و امکان ورود باکتری‌ها به داخل آن استفاده از بطری‌های آب معدنی و نوشابه فقط برای یک بار مجاز است. هرگز مایعات داغ را در داخل این بطری‌ها نریزید و آن‌ها را در داخل فریزر قرار ندهید.
-
علامت اختصاری HDPE2
پلی‌اتیلن سنگین یا متراکم با علامت اختصاری HDPE2 نشان داده می‌شود. این نوع پلاستیک سخت، کدر، سفت و بدون خطر بوده و برای تولید ظرف‌های مخصوص مایع ظرفشویی، ظرف‌های شامپو، مایع سفید کننده، روغن موتور، ماست، تولید کیسه‌زباله و کیسه‌های فروشگاهی کاربرد دارد. این نوع پلاستیک خشک قابلیت شکل پذیری بالایی دارد و با سرعت زیاد به راحتی قابل بازیافت است. بعد از بازیافت این نوع پلاستیک در ساخت بطری روغن، مخازن زباله، خودکار، نیمکت، کفپوش، میز، صندلی و صندوق‌های پست مورد استفاده قرار می‌گیرد.
-
علامت اختصاری PVC3
این علامت اختصاری مخصوص پلی وینیل کلراید است. این نوع پلاستیک بیشتر در صنایع بسته‌بندی برای تولید بطری‌های مخصوص محلول شوینده، محلول ضد‌عفونی‌کننده، روغن خوراکی، شیشه پاک‌کن، شامپو و همچنین ساخت تجهیزات پزشکی، ساخت شلنگ آب، لوله و پنجره‌های پی‌وی‌سی به کار برده می‌شود. پی‌وی‌سی با قرار گرفتن در معرض حرارت و دمای بالا مواد خطرناکی تولید می‌کند. به هیچ وجه نباید محصولات تولید شده با این نوع پلاستیک از جمله: نایلون گلخانه ای را در مقابل حرارت بالا قرار دهید یا بسوزانید. از این ماده بعد از بازیافت برای تولید کفپوش، قاب، سرعت‌گیر، عرشه کشتی، گلگیر خودرو، کابل و غیره استفاده می‌شود.
-
علامت اختصاری LDPE4
پلی‌اتیلن سبک یا کم تراکم که با علامت LDPE4 نشان داده می‌شود یکی از انواع پرکاربرد پلاستیک است که روزانه بارها با آن‌ها مواجه هستیم. تمام کیسه‌های نایلونی که در زمان خرید میوه یا لوازم دیگر ارائه می‌شود، از پلی‌اتیلن سبک ساخته شده‌است. برای تولید محصولات دیگری مانند کاورهای لباس، کیسه جارو برقی، مبلمان، فرش، پلاستیک بسته‌بندی مواد منجمد از این نوع پلیمر استفاده می‌شود. این نوع پلاستیک کاملا بی خطر است و بعد از بازیافت در ساخت قاب، سطل زباله، مخازن کمپوست و کفپوش مورد استفاده قرار می‌گیرد.
-
علامت اختصاری PP5
این علامت اختصاری برای ماده پلی پروپیلن به کار می‌رود. از پلی پروپیلن یا pp5 برای تولید بطری‌های نگهداری از محلول‌های غلیظ، ظرف‌های ماست، ظرف‌های سس گوجه فرنگی، بطری شربت دارویی استفاده می‌شود. محصولات پلی پروپلینی بعد از بازیافت به یخ‌شکن، کابل باتری، جارو دستی، چراغ چشمک زن، برس مو، سطل زباله و باتری خودرو تبدیل می‌شوند.
-
علامت اختصاری PS6
پلاستیکی که برای تولید ظرف‌های یکبار‌مصرف، کاور سی دی، بطری نگهداری قرص و کپسول و بسته‌بندی مواد پروتئینی مورد استفاده قرار می‌گیرد، پلی‌استایرن است. پلی‌استایرن با علامت اختصاری PS6 نشان داده می‌شود. پلی استایرن هرگز نباید در مجاورت حرارت قرار بگیرد و غذاهای داغ درون آن ریخته‌شود زیرا باعث تولید مواد سرطان‌زا و سمی خواهد شد. بعد از بازیافت PS6 از آن برای ساخت دریچه کولر، خط کش، شانه تخم مرغ، کلید پریز و عایق حرارتی استفاده می‌شود.
-
علامت اختصاری OTHER7
پلاستیکی که حاصل ترکیب انواع مختلف پلاستیک مانند پلی اورتان، پلی آمید، پلی کربنات و آلیاژ پلاستیکی است را با علامت OTHER7 نشان می‌دهند. این ماده قابل بازیافت نیست. برای نگهداری مواد غذایی به هیچ وجه از این نوع پلاستیک استفاده نکنید. از پلاستیک ترکیبی برای تولید دی وی دی، عینک دودی، تجهیزات ضد گلوله، بطری بزرگ آب، قطعات کامپیوتر، علائم ترافیکی و غیره استفاده می‌شود.
آشنایی با علائم اختصاری دیگر
علاوه بر علائم اختصاری روی نایلون و پلاستیک که برای بازیافت انواع پلاستیک بیان کردیم علامت‌های اختصاری دیگری نیز برای درج روی مواد پلاستیکی استفاده می شود. شناخت این علائم و نشانه ها باعث می شود که مصرف‌کنندگان محصولات پلاستیکی را در بهترین شرایط نگهداری کنند تا از لحاظ بهداشتی مشکلی برای آن‌ها پیش نیاید.
این علائم اختصاری نایلون و پلاستیک شامل موارد زیر است:
- علامتی که به شکل گیلاس و چنگال روی ظرف‌های پلاستیکی درج شده، نشان‌دهنده این است که این ظروف فقط مخصوص نگهداری از مواد غذایی هستند.
- علامت دیگر دارای سه خط به شکل موج است و نشان‌دهنده تابش در دستگاه مایکرویو می‌باشد. درج این علامت روی ظروف پلاستیکی به این معنی است که می‌توان آن را در داخل مایکرویو قرار داد.
- نشان برفی روی ظروف پلاستیکی برای این است که مناسب قرار دادن در داخل فریزر هستند و مواد‌غذایی را در داخل آن‌ها قرار می‌دهند.
- علامت دیگری نیز روی ظروف پلاستیکی درج می‌شود که نشان‌دهنده حداقل و حداکثر دمایی است که یک ظرف پلاستیکی می‌تواند تحمل کند.
- یک علامت دیگر نیز به عنوان علامت قرار دادن ظروف پلاستیکی در داخل ماشین ظرفشویی روی این نوع ظروف درج می‌شود. در زمان قرار دادن ظروف پلاستیکی در داخل ماشین ظرفشویی همواره باید طبقه بالا را انتخاب کنید زیرا در طبقه پایین گرمای المنت ممکن است باعث آب شدن این ظروف شود.