نقش استاندارد بسته بندی مواد غذایی در سلامت و فروش محصول

بسته بندی مواد غذایی و استانداردهای مربوطه

بسته بندی یکی از مهم‌ترین مراحل تولید مواد غذایی است. مواد غذایی به دلیل اینکه ارتباط مستقیمی با سلامت انسان دارند از اهمیت بالایی برخوردار هستند. بسته بندی مواد غذایی منجر به جلوگیری از فساد، حفظ ارزش‌های غذایی و افزایش ماندگاری آن‌ها می‌شود. بسته بندی مواد غذایی یکی از مهم‌ترین مراحل تولید مواد غذایی است و باید با دقت و توجه به استانداردهای مربوطه انجام شود. استانداردهای ISO 9001، ISO 22000 و ISO 14001 سه استاندارد مهم در این زمینه هستند که به ترتیب به کیفیت تولید و خدمات، ایمنی مواد غذایی و حفاظت از محیط زیست مربوط می‌شوند.

استانداردهای بسته بندی مواد غذایی

در هر کشور استانداردهای متفاوتی برای بسته بندی محصول وجود دارد. برای مثال استاندارد EN15593 در اروپا تنظیم شده است که خطر و ریسک بسته بندی را بررسی می‌کند. در ادامه با مهم‌ترین استانداردهای بسته بندی مواد غذایی آشنا خواهیم شد.

استاندارد ISO 9001

استاندارد ISO 9001 به کیفیت تولید و خدمات مربوط است. از زمانی که تولید مواد غذایی آغاز می‌شود تا زمان بسته بندی آن، همه مواد باید با بهترین کیفیت تولید شوند تا سلامت مصرف کنندگان تضمین شود.

استاندارد ISO 22000

استاندارد ISO 22000 مدیریت ایمنی مواد غذایی را بر عهده دارد و در رستوران‌ها و فست فودها کاربرد دارد. این استاندارد مربوط به حذف مخاطرات غذایی است. هدف از استاندارد ISO 22000 تضمین ایمنی مواد غذایی و آلوده نشدن آن‌ها حین تولید، مصرف و حمل و نقل است.

استاندارد ISO 14001

استاندارد ISO 14001 یکی از محبوب‌ترین استانداردهای بین المللی است که پس از ISO 9001 در بیشتر کشورها اجرا می‌شود. وظیفه این استاندارد حفاظت از محیط زیست و پیشگیری از ورود آلودگی‌های ناشی از آلاینده‌های شرکت‌ها و کارخانه‌هاست. استاندارد فوق بر بسته بندی مواد غذایی نظارت داشته و با کم نمودن و یا به حداقل رساندن مصرف پلاستیک در بسته بندی‌ها، باعث حفظ و نگهداری محیط زیست می‌شود.

بسته بندی مواد غذایی باید شکل خاصی داشته باشد؟ مثلا بسته بندی های مستطیل پرطرفدار تر هستند؟

شکل بسته بندی مواد غذایی می‌تواند متنوع باشد و بستگی به نوع ماده غذایی، نیازهای حمل و نقل، و ترجیحات مصرف کننده دارد. شکل‌های رایج بسته بندی مواد غذایی عبارتند از مستطیلی، جعبه‌ای، مکعبی، استوانه‌ای و مشابه آن. با این حال، برخی از شرکت‌ها برای ایجاد تمایز در بازار و جذب مشتری، تنوع در شکل بسته بندی ایجاد می‌کنند. بسته بندی مواد غذایی عموما شامل سه قسمت است: بسته اولیه (مثلا خمیر دندان که در لوله پمپ خود قرار می‌گیرد)، بسته ثانویه (جعبه تک محصول) و بسته نهایی (جعبه‌ای که خمیر دندان‌ها در آن قرار می‌گیرد).

بسته بندی اولیه، ضروری‌ترین شکل بسته بندی است و بخصوص در مواد غذایی، در تماس مستقیم با محصول غذایی است. بسته بندی ثانویه معمولا برای حمل و نقل و نگهداری محصولات در فروشگاه‌ها استفاده می‌شود. به عنوان مثال، در بسته بندی موادی مانند رب گوجه یا روغن از حلب یا قوطی فلزی استفاده می‌شود. اما برای مواد پروتئینی مثل گوشت و مرغ ظروف یکبار مصرف کاربرد دارد. در بعضی از موارد مانند سالاد الویه و یا غذا های آماده ظروف آلومینیومی به کار می‌آید. بنابراین، شکل بسته بندی مواد غذایی می‌تواند بسته به نوع ماده غذایی، نیازهای حمل و نقل، و ترجیحات مصرف کننده متفاوت باشد. اما نکته مهم این است که بسته بندی باید به گونه‌ای باشد که محصول را در برابر عوامل خارجی مانند رطوبت، هوا، نور و آلاینده‌ها محافظت کند.

بسته بندی مواد غذایی چطور به سالم ماندن مواد غذایی کمک میکند؟

بسته بندی مواد غذایی نقش مهمی در حفظ سلامت و تازگی آن‌ها دارد. این نقش‌ها عبارتند از:

1. افزایش ماندگاری: بسته بندی‌های محیط‌زیستی، فعال و هواخوار باعث افزایش عمر ماندگاری مواد غذایی می‌شوند.
2. حفظ کیفیت: بسته بندی‌های آکوستیک و معمولی به حفظ کیفیت ظاهری و ساختاری محصولات کمک می‌کنند.
3. جلوگیری از آلودگی: بسته بندی‌های معمولی و فعال به جلوگیری از آلودگی میکروبی و مواد آلاینده کمک می‌کنند.
4. محافظت در برابر شرایط محیطی: بسته بندی باید مانع ورود آلودگی به مواد غذایی شود و آن را در برابر شرایط مضر محیطی همچون نور، اکسیژن و رطوبت حفاظت کند.
5. جلوگیری از فساد مواد غذایی: اگر ساختار بسته بندی به گونه ای باشد که نفوذپذیری آن نسبت به اکسیژن کم باشد، می تواند مواد غذایی را از فاسد شدن محفوظ بدارد.

به علاوه، بسته بندی هوشمند نیز می تواند به سلامت مواد غذایی کمک کند. برای مثال، بسته بندی هوشمند شامل رشته‌ای از نانوحسگر هاست که نسبت به گازهایی که از مواد غذایی آزاد و موجب فساد آنها می‌شوند، به شدت حساس بوده و تغییر رنگ می‌دهند که این تغییر رنگ، علامت واضحی از سلامت یا فساد ماده غذایی است.

رنگ و طراحی در بسته بندی مواد غذایی چه تاثیری دارند؟

رنگ و طراحی در بسته بندی مواد غذایی نقش حیاتی در جذب مشتریان و ایجاد ارتباط بصری با آن‌ها دارند.

تاثیر رنگ در بسته بندی

رنگ‌ها قدرت کشش و جذب نگاه مشتری را تحت تاثیر قرار می‌دهند. برای مثال، رنگ‌های سرد مانند آبی و سبز می‌توانند تداعی کننده سرما باشند و برای بسته بندی محصولاتی که جنبه رفع عطش و تشنگی را دارند، مانند نوشابه و بستنی، مناسب هستند. رنگ‌های گرم مانند زرد، نارنجی، قرمز، صورتی، ارغوانی انرژی زا هستند و به خصوص در بسته بندی مواد غذایی ویژه کودکان کاربرد دارند.

تاثیر طراحی در بسته بندی

طراحی بسته بندی باید به گونه‌ای باشد که زیبایی آن نگاه مشتری را به طرح سوی خود جلب کند و بیانگر خواص و ویژگی‌های یک محصول باشد. همچنین، طرح بسته بندی باید در کنار دیگر بسته‌های موجود در قفسه فروشگاه چشم نوازی خاصی را به وجود آورد.

به طور کلی، استفاده مناسب از رنگ‌ها و طراحی مناسب می‌تواند جلوه بصری طرح را افزایش دهد و مشتری تمایل بیشتری برای خرید محصول داشته باشد.

چه رنگ هایی در بسته بندی مواد غذایی تاثیر بیشتری دارند؟

رنگ‌ها در بسته بندی مواد غذایی نقش مهمی دارند و می‌توانند تاثیر قابل توجهی بر رفتار خرید مشتریان داشته باشند. در زیر به برخی از رنگ‌هایی که تاثیر بیشتری در بسته بندی مواد غذایی دارند اشاره شده است:

1. رنگ قرمز: این رنگ معمولاً تندی و تحریک را القا می‌کند و می‌تواند توجه مشتریان را جلب کند.
2. رنگ آبی: این رنگ آرامش بخش است و معمولاً در بسته بندی محصولاتی که باید احساس سردی بدهند مانند آب معدنی یا بستنی استفاده می‌شود.
3. رنگ زرد: این رنگ نشاط و انرژی را القا می‌کند و می‌تواند توجه مشتریان را جلب کند.
4. رنگ سبز: این رنگ معمولاً برای محصولات ارگانیک و سالم استفاده می‌شود و به محیط زیست دوستانه بودن محصول اشاره می‌کند.
5. رنگ نارنجی: این رنگ ترکیبی از انرژی رنگ قرمز و شادی رنگ زرد است و می‌تواند توجه مشتریان را جلب کند.
6. رنگ بنفش: این رنگ معمولاً با تخیل، خلاقیت و زیبایی همراه است.
7. رنگ سفید: این رنگ نشان‌دهنده پاکیزگی و سادگی است.
8. رنگ سیاه: این رنگ می‌تواند نشان‌دهنده قدرت، جدیت و لوکس بودن محصول باشد.

به طور کلی، انتخاب رنگ بسته بندی باید با توجه به نوع محصول، بازار هدف و فرهنگ مخاطبین انجام شود.

منابع:

(1) راهنمای انتخاب رنگ در بسته بندی کالا – صنعتگران. https://sanatgaraan.com/guide-for-choosing-packing-color.
(2) تاثیر طرح و رنگ در بسته بندی مواد غذایی بر روی خریدار – کاروپک. https://karopack.ir/packaging-color-design-effects/.
(3) رنگ و طرح در بسته‌بندی مواد غذایی | مجله غذا. https://ghazaa.com/food-package-designing.
(4) بررسی تاثیر رنگ ها در بسته بندی محصول بر رفتار مصرف کننده محصولات غذایی …. https://civilica.com/doc/1620456/.
(5) روانشناسی رنگ‌ها در بسته‌بندی. https://miloplast.com/blog/%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%B1%D9%86%DA%AF-%D9%87%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D9%87-%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C/.
(6) بسته بندی هوشمند و کمک به سلامت مواد غذایی|بعد نگار ایرانیان. https://www.iran-hologram.com/role-packaging-food-health/.
(7) غذای سالم | نقش بسته بندی بر سلامت انسان | GCPACK. https://gc-pack.com/packaging-on-health/.