انواع بسته بندی مواد غذایی با استاندارد های مختلف و کاربرد های مختلف
بسته بندی مواد غذایی یکی از مهمترین عوامل در حفظ کیفیت و طول عمر مواد غذایی است. انواع مختلف بسته بندی شامل:
- بسته بندی فلزی: این نوع بسته بندی برای مواد غذایی نگهداری شده مانند سوپ ها، نوشابه ها و غیره استفاده می شود. آنها معمولاً از آلومینیوم یا فولاد ساخته شده اند و می توانند در برابر فشار، دما و نور مقاوم باشند.
- بسته بندی شیشه ای: شیشه برای بسته بندی مواد غذایی مانند رب، مربا، عسل و غیره استفاده می شود. شیشه غیر فعال است و بنابراین با محتویات غذایی تعامل ندارد، اما شکستن آسان است.
- بسته بندی پلاستیکی: این نوع بسته بندی برای انواع مختلف مواد غذایی از جمله نان، لبنیات، گوشت و میوه استفاده می شود. پلاستیک ها می توانند شکل های مختلفی بگیرند و مقاومت خوبی در برابر شرایط محیطی دارند، اما ممکن است با مواد غذایی تعامل داشته باشند.
- بسته بندی کاغذی: کاغذ برای بسته بندی مواد خشک مانند غلات، برنج، قند و غیره استفاده می شود. کاغذ نفوذپذیر است و بنابراین برای مواد غذایی که نیاز به تنفس دارند مناسب است.
- بسته بندی فویل: فویل آلومینیوم برای بسته بندی مواد غذایی که نیاز به حفاظت در برابر نور و اکسیژن دارند، مانند چیپس، استفاده می شود.
هر نوع از اشکال بسته بندی خود مزایا و معایب خاص خود را دارد و بسته بندی مناسب بر اساس نوع ماده غذایی، نیازهای حفظ آن و انتظارات مصرف کننده انتخاب می شود.
بسته بندی پلاستیکی از چه موادی ساخته می شود؟
بسته بندی پلاستیکی از مواد مختلفی ساخته می شود. برخی از این مواد عبارتند از:
- پلی اتیلن (PE): این ماده پلیمری در تولید انواع مختلف بسته بندی های پلاستیکی مانند نایلون، استرچ و شیرینگ استفاده می شود.
- پلی پروپیلن (PP): این ماده پلیمری در تولید بسته بندی های پلاستیکی مانند سلفون استفاده می شود.
- پلی استر: این ماده پلیمری نیز در تولید بسته بندی های پلاستیکی استفاده می شود.
- پلی استایرن و PVC: این مواد پلیمری نیز می توانند در تولید بسته بندی های پلاستیکی استفاده شوند، اما بعضی از آن ها ممکن است سمی باشند.
هر یک از این مواد مختلف خواصی دارند و بسته بندی مناسب بر اساس نوع ماده غذایی، نیازهای حفظ آن و انتظارات مصرف کننده انتخاب می شوند، برای این دسته از محصولات در ایران بیشترین استفاده متریال در پلی اتیلن هاست و اغلب مواد غذایی خشک و تر با استفاده از پلی اتیلن ساخته می شوند.
فرق پلی اتیلن و نایلون در اصطلاح و تکنیک تولید
پلی اتیلن و نایلون دو نوع ماده پلیمری هستند که در بسیاری از محصولات روزمره ما استفاده می شوند. اما تفاوت های اساسی بین آنها وجود دارد:
- پلی اتیلن (PE) یک ترموپلاستیک بادوام و با ساختار کریستالی متغیر است که یکی از رایج ترین پلاستیک های تولید شده در جهان می باشد. از دیگر موارد استفاده پلی اتیلن می توان به صنایع برق، خودروسازی، بسته بندی و غیره اشاره کرد.
- نایلون (یا پلی آمیدها) به دلیل توازن خوب خواص آن، کلاس اصلی مهندسی و ترموپلاستیک با کارایی بالا است. نایلون دارای مقاومت کششی 12400 psi (پوند بر اینچ مربع) است.
تفاوت اصلی بین پلی اتیلن و نایلون این است که پلی اتیلن یک پلیمر است. در عین حال، نایلون بخشی از خانواده پلیمرهای مصنوعی است. در ایران، نایلونها به کمک فیلمهای دمشی که از پلی اتیلن به دست میآیند، تولید و روانه بازار میشوند.
هر دوی این مواد پلیمری خواص متفاوتی دارند و بسته به کاربرد مورد نظر، یکی ممکن است انتخاب بهتری باشد.
بسته بندی مواد غذایی پلاستیکی چه استاندارد هایی را باید رعایت کند؟
در پروسه تولید مواد غذایی استاندارد های مختلفی وجود دارد و بخش عمده ای از این استاندارد ها مربوط به نگهداری و بسته آنهاست، بسته بندی مواد غذایی پلاستیکی باید چندین استاندارد را رعایت کند. برخی از این استانداردها عبارتند از:
- استاندارد ISO 9001: این استاندارد به کیفیت تولید و خدمات مربوط است.
- استاندارد ISO 22000: این استاندارد مدیریت ایمنی مواد غذایی را بر عهده دارد و در رستورانها و فست فودها کاربرد دارد.
- استاندارد ISO 14001: این استاندارد یکی از محبوبترین استانداردهای بین المللی است که پس از ISO 9001 در بیشتر کشورها اجرا میشود. وظیفه این استاندارد حفاظت از محیط زیست و پیشگیری از ورود آلودگیهای ناشی از آلایندههای شرکتها و کارخانههاست.
همچنین، بسته بندی مواد غذایی پلاستیکی باید ویژگی های زیر را داشته باشد:
- – حفاظت از محتویات مواد غذایی
- دوام بالای بسته بندی
- عدم تاثیر پذیری بسته بندی از محتویات آن
- افزایش طول عمر مواد غذایی
- درج اطلاعات ضروری
- سهولت در حمل و نقل
این استانداردها و ویژگی ها به تضمین کیفیت و ایمنی مواد غذایی کمک می کنند.
برای مواد غذایی که رطوبت و آب آنها را از بین می برد چه بسته بندی باید استفاده شود؟
برای بسته بندی مواد غذایی خشک که رطوبت و آب آنها را از بین می برد، می توان از انواع مختلف بسته بندی استفاده کرد. برخی از این بسته بندی ها عبارتند از:
- بسته بندی پلاستیکی: این نوع بسته بندی شامل نایلون، متالایز، سلفون، پلی اتیلن، وینیل کلراید، پلی پروپیلن، سلوفان و پلی الفین ها است.
- بسته بندی پاکتی-کاغذی: این نوع بسته بندی شامل پاکت های ایستاده، زیپدار، کرافت، متالایز، بغل کاست، کاغذ لامینه، کاغذ پاراشیمنت، مقوا، کارتن و غیره است.
- قوطی های فلزی و کنسروی: این نوع بسته بندی شامل قوطی فلزی قلع اندود، آلومینیوم و غیره است.
هر یک از این بسته بندی ها خواص خاص خود را دارد و بسته به نوع ماده غذایی، یکی ممکن است انتخاب بهتری باشد.
بسته بندی مواد غذایی پلاستیکی که در فریزر قرار داده می شوند و یخ بسته می شوند باید چه خصوصیات و متریالی داشته باشد؟
- مقاومت در برابر دماهای پایین: این بسته بندی ها باید قادر باشند در دماهای مناسب برای نگهداری طولانی مدت قرار بگیرند.
- عدم نفوذپذیری به رطوبت: باید از نفوذ رطوبت به داخل محتویات آن و وارد شدن بو های مواد غذایی دیگر به درونش جلوگیری کند.
- مقاومت در برابر پارگی: باید دارای ضخامت مناسب باشند تا از پارگی و پاره شدن در طولانی مدت جلوگیری کنند.
خاصیت و مواد اولیه برای بسته بندی مواد غذایی که به صورت خشک مصرف می شوند
در پاراگراف بالا توضیح دادیم که برخی خواص برای مواد غذایی که به صورت تر نگه داری می شوند مورد نیاز هستند، اما در مورد مواد خشک، بسته بندی مواد غذایی خشک مانند خشکبار و آجیل، از جمله گردو، نقش حیاتی در حفظ کیفیت و طول عمر این محصولات دارد. بسته بندی مناسب باید چندین خاصیت مهم را داشته باشد:
- مقاومت در برابر هوا و نور: بسته بندی باید از نفوذ هوا و نور به داخل بسته جلوگیری کند. این عوامل می توانند باعث فساد سریع تر محصول شوند.
- حفظ تازگی: بسته بندی باید از تازگی و کیفیت محصول حفاظت کند. با حذف هوا از داخل بسته، حفظ تازگی و کیفیت محصول تا زمان مصرف بهبود می یابد.
- مقاومت در برابر ضربه: بسته بندی باید مقاوم در برابر ضربه و آسیب های ناشی از حمل و نقل باشد. انتخاب مواد مقاوم با استحکام مناسب، از آسیب به محتویات داخل بسته جلوگیری می کند.
- جذابیت بصری: طراحی بسته بندی برای جذب نگاه مشتریان از اهمیت بالایی برخوردار است. رنگ ها، طرح ها و شکل های جذاب می توانند انگیزه خرید مشتریان را افزایش دهند.
- مواد اولیه مناسب: برای انتخاب مواد اولیه در بسته بندی خشکبار، باید به خصوصیات نور، رطوبت، گرما و ترکیب شیمیایی خشکبارها توجه ویژه ای داشته باشیم.
بسته بندی مناسب برای خشکبار و آجیل می تواند شامل پاکت های پلاستیکی، قوطی های فلزی، ظروف شیشه ای و جعبه های مقوایی باشد. این انتخاب بستگی به نوع خشکبار یا آجیل، نیازهای حفظ آن و انتظارات مصرف کننده دارد.