به طیف گسترده‌ای از مواد مصنوعی و مواد نیمه‌مصنوعی که در صنایع مختلف کاربرد زیادی دارند، پلاستیک گفته می‌شود. روزانه تعداد زیادی از محصولات پلاستیکی را در اطراف خود مشاهده می‌کنید. این محصولات با هدف راحت شدن زندگی، افزایش ایمنی و بالا بردن میزان لذت از زندگی تولید می‌شوند. پلاستیک در تولید لباس ها به عنوان الیاف مصنوعی، در تولید انواع اسباب‌بازی، تولید لوازم خانگی، تجهیزات مورد نیاز پزشکی، ساخت قطعات اتومبیل و غیره کاربرد دارد. در این مقاله قصد داریم درباره‌ی مواد اولیه‌ی پلاستیک، تاریخچه‌ی نامگذاری، ویژگی‌ها و انواع پلاستیک توضیح دهیم.
پلاستیک چیست و با چه ماده‌ای ساخته می شود؟
پلاستیک نوعی مواد آلی است که از محصولاتی مانند زغال سنگ، سلولز، نمک و نفت خام برای تهیه مواد اولیه‌ی آن استفاده می شود. تاریخچه‌ی نامگذاری اصطلاح پلاستیک به یک کلمه‌ی یونانی plastiko باز می‌گردد. این کلمه‌ی یونانی به معنای مناسب برای قالب‌سازی می باشد. این نام به خاصیت‌های منحصر به فرد پلاستیک از جمله انعطاف پذیری بالای آن در حین تولید اشاره دارد. مواد اولیه‌ی پلاستیک بعد از قالب‌گیری و قرار گرفتن تحت فشار به شکل های مختلف الیاف، بشقاب، فیلم، بطری، لوله، جعبه و غیره در می آید.
آشنایی با خواص فیزیکی و شیمیایی پلاستیک
پلاستیک دارای تنوع زیادی است و در صنایع مختلف کاربرد گسترده‌ای دارد. یکی از ویژگی های مهم پلاستیک و انواع آن چگالی و وزن پایین این محصول است. این محصول به عنوان عایق الکتریکی و حرارتی در تولید سیم‌های انتقال برق به عنوان عایق سیم‌ها کاربرد دارد. مقاومت بالا در برابر خوردگی و دوام و طول عمر زیاد برای کاربرد در تمام شرایط محیطی از خواص دیگر پلاستیک محسوب می شود. بعضی از پلاستیک‌ها دارای شفافیت هستند و برخی دیگر نور را از خود عبور نمی‌دهند. به پلاستیک می توان افزودنی‌ها و رنگ‌های متنوعی اضافه کرد. در سال 1950 بیش از 5 میلیون تن پلاستیک در تمام جهان تولید شد. این مقدار در سال 2002 به رقم 200 میلیون تن رسید. در حال حاضر 300 میلیون تن پلاستیک در جهان تولید می شود. در کشور ما ایران نیز روزانه بیش از 500 تن پلاستیک تولید می‌شود. این ماده‌ی تجزیه ناپذیر خطری جدی برای محیط زیست محسوب می‌شود.
پلاستیک و انواع آن شامل چه مواردی است؟
در این قسمت از مقاله به معرفی انواع مختلف پلاستیک خواهیم پرداخت.
پلی متیل متاکریلات یا اکریلیک
این ماده به عنوان یک نوع پلاستیک شفاف و مقاوم است. شفافیت این پلاستیک به اندازه‌ی شیشه است. برای تولید آینه‌های پلکسی گلاس و اکریلیک از این پلاستیک استفاده می‌شود. پلاستیک های شفاف به صورت رنگی و فلورسنت تولید می‌شوند و در برابر گلوله، سایش و اشعه‌ی ماورای بنفش مقاومت بالایی دارند.
پلی کربنات
نوع دیگری از پلاستیک پلی کربنات نام دارد و چندین برابر شفاف‌تر از شیشه است. این محصول از پلی کربنات اکریلیک نیز مقاومت بیشتری دارد. انعطاف پذیری بالا یکی دیگر از ویژگی‌های این محصول است. برای ساخت عینک آفتابی، گلخانه، دی وی دی، تجهیزات ضد شورش نیروهای نظامی و پلیس‌ها از پلاستیک پلی کربنات استفاده می شود.
پلی اتیلن
متداول ترین و پرکاربرد ترین نوع پلاستیک در سطح جهان پلی اتیلن نام دارد. برای ساخت انواع مختلف نایلون و نایلکس از پلی اتیلن‌های سبک و سنگین استفاده می شود. انواع پلی اتیلن شامل پلی اتیلن با چگالی کم، پلی اتیلن با چگالی متوسط، پلی اتیلن با چگالی بالا، پلی اتیلن با وزن مولکولی بالا می‌باشد که هر یک برای تولید محصولات مختلفی از جمله: نایلون گلخانه ای، نایلون آبیاری، کیسه پلی اتیلن و غیره کاربرد دارند.
پلی پروپیلن
دومین پلاستیک پرکاربرد جهان بعد از پلی اتیلن، پلی پروپیلن است. این پلاستیک انعطاف پذیر در برابر اسید و نور خورشید مقاوم است. ارزان و در عین حال بادوام است. برای ساخت تجهیزات پزشکی، قطعات مختلف خودرو، دستگاه‌های پزشکی و ظرف‌های غذا و نایلون‌های بسته‌بندی مانند: نایلون سه لایه بسته بندی، نایلون بسته بندی چای، سلفون بسته بندی شکلات و … مورد استفاده قرار می گیرد.
پلی اتیلن ترفتالات
این پلاستیک و انواع دیگر آن در برابر مواد شیمیایی از مقاومت فوق العاده بالایی برخوردار است. پلی اتیلن ترفتالات در برابر وزن زیاد نیز مقاومت بالایی دارد. برای تولید ظرف های مخصوص نگهداری غذا و مایعات و ساخت رزین مهندسی کاربرد گسترده‌ای دارد.
پلی وینیل کلراید
بعد از پلی اتیلن و پلی پروپیلن سومین پلاستیک پرکاربرد جهان پی وی سی یا همان پلی وینیل کلراید است. برای ساخت کیوسک، ویترین نمایشگاه، ویترین فروشگاه، در، پنجره، بسته‌بندی مواد غذایی، انواع بطری، محصولات لوله کشی، عایق کابل‌های برق و لوله‌ی پزشکی و غیره از پی وی سی استفاده می شود.
اکریلونیتریل، بوتا‌دی ان، استایرن یا ABS
این نوع پلاستیک براق است، انعطاف پذیری بالایی دارد، مقاومت زیادی دارد و در ضخامت‌های گوناگونی تولید می‌شود. از این محصول بیشتر در صنعت خودروسازی، ساخت اسباب‌بازی، جعبه و چمدان استفاده می‌شود. در این مطلب درباره‌ی پلاستیک و انواع آن صحبت کردیم و درادامه به معرفی ویژگی‌های مختلف این ماده‌ی پرکاربرد پرداختیم. امیدواریم از مطالب ارائه شده در این مقاله استفاده‌ی لازم را برده باشید.