Heliogravür baskı, çukur baskı olarak da bilinen, en yaygın kullanılan baskı yöntemlerinden biridir. Bu baskı yönteminde baskı formu üzerine istenilen harf ve görseller kazınmaktadır. Harfler ve resimler bakır veya toplu demirden yapılmış silindirler kullanılarak aktarılır. Heliogravür rölyef baskı, selefon, metalize selefon, kutu, dergi vb. yüzeylerde kullanılır. Helio baskıda istenilen yüzeye kazınan görsellerin detayları oldukça kalitelidir. Bu baskı türü ambalaj ve sanat endüstrilerinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Helio baskının ünlü örnekleri arasında National Geographic dergisini sayabiliriz. Bu yazımızda heliogravür baskının özellikleri ve faydalarından, bu baskı türünün tarihiden, heliogravür baskı makinesinden, heliogravür baskı ile flekso baskı arasındaki farklardan bahsedeceğiz.
Heliogravür baskının tarihi
Heliogravür baskının tarihi Rönesans dönemine, yani MS 1300 yılına kadar uzanmaktadır. O dönemde bakır levhaların yüzeyine elle ince gravürler yapan ilk kişiler İtalyan sanatçılardı. Yükseltilmiş tasarımlar, mürekkebin girinti ve çukurlarında kalacağı şekilde yaratıldı. Günümüzde bu baskı yöntemi yüksek hacimli baskılarda kullanılmakta olup, kaliteli ve hızlı bir yöntemdir. Hayalet fotoğraf yöntemini kullanarak helio baskı basan ilk kişi Joseph Nicephor Niepce adında bir kişiydi. Bunun üzerine Fox Tablot adında başka bir kişi yöntemini değiştirerek heliografi yöntemini kullanarak ilk film negatifini bastı. Bugünkü yöntemle gelişmiş heliogravür baskının mucidi Carl Cliff adında bir kişiydi. 1879 da Viyana Fotoğraf Derneğinde heliografi yöntemini tanıttı. Bu kişi yaşamı boyunca çalışma yönteminin sırlarını açığa çıkarmamış ancak yaşamının sonunda yani 1926 yılında helio baskının sırlarını ortaya çıkarmış ve bu devrim niteliğindeki hamle ile silindirler kullanılarak helio baskı yöntemini icat etmiştir. Helio baskının çalışma şekli ortaya çıktıktan sonra birçok kişi bu baskı türüne yöneldi ve bunun için gerekli olan ekipmanları tasarlamaya başladı. 20. yüzyılın başlarından itibaren heliogravür baskı, detayları çok yüksek kalitede basan hassas baskı yöntemlerinden biri olarak tüm dünyada popüler hale geldi. İlk beş renkli heliogravür baskı makineleri sahaya ilk olarak 1920 lerde girdi. Bu takvim kullanılarak dünya çapında pek çok kartpostal, kitap ve dergi basıldı. Heliogravür baskının kalitesi ofset baskıya çok benzer ancak bu tip baskı için gerekli ekipmanlar flekso ve ofset baskı gibi diğer yöntemlere göre daha pahalıdır.
Heliogravür baskının avantajları nelerdir?
Heliogravür baskının avantajları aşağıdakileri içerir:
- Heliogravür baskının kalitesi diğer baskı yöntemlerine göre daha yüksektir.
- Bu tür baskı çok yüksek bir hıza sahiptir.
- Görüntünün detayları helio baskıda iyi bir şekilde görülebiliyor.
- Helio baskı, ayrıntıları yakalama açısından tıpkı fotoğrafçılık gibi çalışır.
- Bu tür baskılarda açık gölgeleri kapatma yeteneği
- Bu baskı türünde tüm renkler en iyi kalitede basılmaktadır.
- Helio baskıda siyah beyaz görsellerin kalitesi çok daha yüksektir.
- Bu tür baskılar yüksek tirajla yapılır.
- Heliogravür baskı oldukça ekonomiktir.
Heliogravür baskının dezavantajları nelerdir?
Avantajları ve dezavantajları olan tüm yöntemler gibi helio baskının da bu bölümde bahsedeceğimiz dezavantajları vardır. Heliogravür baskı makinesi ile çalışmak solvent gerektiren mürekkeplerin kullanılmasından dolayı biraz zordur. Öte yandan bu baskı makinesinde pahalı ve bakır metal silindirlerin kullanılması nedeniyle sirkülasyonunun düşük olması açısından ekonomik olmayacaktır. Dolayısıyla bu yöntemle sınırlı sayıda baskı yapılması da dezavantajlarından biri olarak değerlendirilebilir. Harflerin pahalı örneklenmesi ve site noktaları şeklinde basılması bu tür baskının diğer dezavantajları olarak değerlendirilmektedir.
Heliogravür baskının önemli uygulamalarını tanımak
Helio baskı genel olarak rulo ve tabaka halinde iki tipte yapılır. Her helio baskı türünün farklı kullanımları vardır. Örneğin çikolata, şekerleme, dergi, katalog, etiket, çok katlı naylon, yer ve duvar kaplamaları, kağıt duvar, kapak gibi ürünlerin ambalajlarına yüksek kalitede baskı için rulo şeklinde yüksek hacimli heliogravür baskı ahşap tasarımlı, sigara kartonu kutusu, sıvıların saklanması için karton kutu vb. kullanılmaktadır. Helio tabaka baskı aynı zamanda küçük ve sınırlı baskılarda stokların, menkul kıymetlerin, pulların ve reklam kağıtlarının basılmasında da kullanılır.
Heliogravür baskı makinesi nedir?
Heliogravür baskı makinesi dünyanın en kaliteli baskı makinelerinden biri olarak bilinmekte ve günümüzde yaygın olarak kullanılmaktadır. Helio baskının benzersizliğinden dolayı birçok firma heliogravür baskı makinelerini kullanıyor. Bu makinenin diğer baskı makinelerinden farkı onu pazarda en çok satılan ürünlerden biri haline getirmiştir. Bu baskı makinesinin görevi öncelikle makinenin bıçakları kullanılarak baskı alanının derinleştirilmesidir. Bir sonraki adımda baskı tasarımındaki fazla mürekkepler silindirler kullanılarak çıkarılır ve ardından istenilen tasarım boyanır. Bir sonraki adımda baskı alanının makine tarafından boşaltılması için birkaç dakika beklemeniz gerekir. Bu nedenle heliogravür baskı makinesi girintili baskı makinesi olarak da bilinmektedir. Helio baskı makinesini kullanmanın avantajları şunlardır: Baskı çeşitliliğinin fazla olması, renklerin çabuk kuruması, düzenli ve çok doğru baskı, yüksek baskı hızı ve uygun fiyat. Bu cihaz plastik, ahşap ve metal gibi farklı yüzeylere tasarım ve baskı yapmak için kullanılır. Basılan renkler cihazın termal sınıflandırması yardımıyla kurutulur. Helio baskıda en ufak bir düzensizliği bile görmezsiniz. Plastik baskıda baskı makinası içerisine naylon yerleştirilerek plastik üzerine kaliteli baskı yapılır.